Onderzoekscluster: Muziektherapie
Binnen een muziektherapeutische setting is improvisatie één van de meest krachtige methodes. De onderzoekscluster Muziektherapie richt zich op de studie van de muzikale improvisatie ingebed in de context van gezondheidszorg.
Onze onderzoeksprojecten worden georganiseerd in drie onderzoekslijnen:
Onderzoekslijn 1: De ontwikkeling van muziektherapeutische interventies binnen een klinische omgeving.
Onderzoekslijn 2: De ontwikkeling van muziektherapeutische toepassingen als vroege interventie.
Onderzoekslijn 3: Het begrijpen van de verschillende mechanismen en dynamieken werkzaam binnen een muziektherapeutische partner- of groepsimprovisatie.
De onderzoekscluster streeft naar een doorgedreven interdisciplinariteit, om vanuit de synergie tussen artistieke en wetenschappelijke disciplines nieuwe inzichten te genereren en deze te implementeren in innoverende muziektherapeutische toepassingen. Een samenwerking die leidt tot de ontwikkeling van specifieke designs en methodes, wat onderzoek over complexe improvisatorische processen mogelijk maakt. Last but not least, gebruiken we het artistieke platform om de verwevenheid tussen onderzoek, onderwijs en maatschappij op een creatieve wijze te versterken.
Onderzoekslijn 1: Klinische interventies
Onderzoeksprojecten die zich richten op het ontwikkelen van improvisatorische muziektherapeutische interventies die creatieve capaciteit bevorderen, ingebed in klinische omgevingen en toegepast bij specifieke psychopathologieën (bv. psychose, autisme, trauma, depressie, persoonlijkheidsstoornissen, dementie).
o UNMUTED
o Compositie Plus
o Muziek in het kinderziekenhuis
o Muziek en zorgverleners bij dementie
Onderzoekslijn 2: Vroege interventies
Onderzoeksprojecten die zich richten op het ontwikkelen van improvisatorische muziektherapeutische interventies die creatieve capaciteit bevorderen, toegepast op specifieke ontwikkelingsfasen en subgroepen binnen de algemene populatie (bv. kinderen, adolescenten, muzikanten).
o CTRL+ALT+DEL
o Studie over de gezondheid en het welzijn van professionele muzikanten
o Adolescenten met verstandelijke beperking en hun siblings: de muzikale relatie
Onderzoekslijn 3: Mechanismen van verandering
Onderzoeksprojecten die zich richten op het definiëren en begrijpen van de mechanismen werkzaam in improvisatorische muziektherapeutische interventies, gebaseerd op een theoretisch multifactorieel en integratief kader dat zich kenmerkt door embodied interacties tussen subject en omgeving.
o UNMUTED
Onderzoekers
Prof. dr. Jos De Backer
Prof. Dr. Jos De Backer behaalde een Master in muziektherapie aan de Music Universität te Wenen (Oostenrijk) en een doctoraat aan Aalborg University (Denemarken). Hij is professor en coördinator van de BA en MA muziektherapie opleiding aan LUCA School of Arts en aan de Chulalungkorn university te Bangkok. Professor De Backer is hoofd van het competentiecentrum muziektherapie in het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven en professor aan de faculteit geneeskunde van KU Leuven, departement neurowetenschappen.
Expertise: psychose, autisme, klinische improvisatie, muziektherapeutische processen en microanalyse.
Prof. dr. Katrien Foubert
Prof. Dr. Katrien Foubert behaalde een master in muziek (viool) aan het Conservatoire de Bruxelles, en een master in muziektherapie aan LUCA School of Arts. Tijdens haar doctorale en postdoctorale studies ontwikkelde ze innovatieve methodes om muzikale interactie te includeren in psychiatrisch diagnostische– en therapeutische assessments bij patiënten met een persoonlijkheids– of autisme spectrum stoornis. Momenteel richt ze zich in onderzoek op de studie van muzikaal-improvisatorische processen in relatie tot mentale gezondheid en psychopathologie.
Prof. Foubert werkt als muziektherapeut in het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven. Ze is als professor verbonden aan de bachelor- en masteropleiding muziektherapie aan LUCA School of Arts, en aan de faculteit geneeskunde KU Leuven. Daarnaast is ze gastdocent aan de masteropleiding muziektherapie van de University of Applied Sciences te Nijmegen (Nederland).
Expertise: klinische improvisatie, muzikaal improvisatorische processen, synchronisatie, interpersoonlijk vertrouwen, persoonlijkheidsstoornissen, autisme spectrum condities.
Dr. Anke Coomans
Dr. Anke Coomans behaalde haar Master in Muziektherapie aan LUCA School of Arts, campus Lemmens (Leuven) in 2002. In 2016 volgde een doctoraatstitel aan de Universiteit van Aalborg in Denemarken naar aanleiding van haar studie over muzikale improvisatie in muziektherapie bij personen met vergevorderde dementie. Dr. Coomans is als muziektherapeut verbonden aan de psychogeriatrische afdelingen van het Universitair Psychiatrisch Centrum van de KU Leuven te Kortenberg. Ze combineert haar klinische werk met een functie als docent aan de Masteropleiding muziektherapie aan het Lemmens in Leuven en Codarts te Rotterdam.
Expertise: klinische improvisatie, dementie, psychogeriatrie, therapeutische relatie, praktijkonderzoek.
Jared Houghtaling
Jared behaalde zijn Ph.D. in Biomedical Engineering in 2019 onder supervisie van Prof. Michael Mayer met een proefschrift getiteld: 'Label-Free Characterization of Individual Proteins Using Synthetic Nanopores'. Kort daarna verhuisde hij naar België om een postdoctoraal mandaat te beginnen in de afdeling Electrical Engineering (ESAT/Stadius) van de KU Leuven, waar hij werkte in de groep van prof. Toon van Waterschoot. Tijdens zijn postdoc was Jared betrokken bij een samenwerking met Profs. De Backer en Foubert waarbij hij verschillende beat-tracking-algoritmen onderzocht in de context van muziektherapie-opnames. Deze samenwerking leidde tot een multidisciplinair onderzoeksvoorstel – UNMUTED – dat financiering kreeg van het FWO om in 2021 van start te gaan. Het UNMUTED-project, dat via opnames inzicht wil verkrijgen in muzikale improvisaties van groepssessies muziektherapie, loopt momenteel.
Jared is sinds medio 2022 parttime werkzaam in de onderzoeksgroep van prof. Foubert; hij combineert zijn academische werk met een rol als datawetenschapper voor een privébedrijf (edenceHealth NV) gespecialiseerd in observationele gezondheidsdata. Samen met prof. Foubert onderzoekt hij manieren om gegevens uit muziektherapiesessies te extraheren en te standaardiseren, zodat deze kunnen worden gebruikt voor grootschalige onderzoeken binnen en buiten Europa.
Expertise: Signaalverwerking, data science, medische diagnostiek, gezondheidsdata, softwareontwikkeling, machine learning
Leen Adam
Leen Adam behaalde een master in muziektherapie aan LUCA School of Arts, campus Lemmens en richt zich in haar werk voornamelijk op kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking en hun families. In haar doctoraat onderzoekt ze de mogelijke rol van muziek in de relatie tussen kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking tijdens en na een ziekenhuisopname en hun broers en zussen.
Expertise: muzikale improvisatie, muzikale co-creatie, verstandelijke beperking, systeem dynamieken, revalidatie.
Andreas Nollet
Andreas Nollet is muziektherapeut en bachelor in de criminologie. Hij heeft ervaring in het werk met jongeren binnen het jeugdrechtssysteem en is werkzaam als muziektherapeut in het UPC KU Leuven. Hij voert een doctoraatsonderzoek uit naar het gebruik van muziektherapie bij plegers van familiaal geweld.
Expertise: klinische improvisatie, persoonlijkheidsmoeilijkheden, delinquentie, agressieproblematieken, participerend praktijkonderzoek.
Birgit Sebreghts
Birgit Sebreghts is psycholoog en psychoanalytisch therapeut. Zij heeft ervaring met diagnostiek en (groeps)therapie bij volwassenen binnen de psychiatrie en is verbonden aan het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven en de opleiding psychoanalytische psychotherapie aan de KU Leuven. Ze richt zich voornamelijk op volwassenen met ontwikkelings– en persoonlijkheidsstoornissen. In haar doctoraat doet ze onderzoek naar groepsgeoriënteerde improvisatorische processen bij volwassenen met een autismespectrumstoornis.
Expertise: psychodynamische psychotherapie, groepstherapie, improvisatorische processen, autisme spectrum condities, persoonlijkheidsstoornissen.
Ine Clerckx
Ine Clerckx is een klassieke gitariste die haar masterdiploma's in performance en kamermuziek behaalde aan LUCA School of Arts en een 'continuing education' opleiding volgde aan het Royal Conservatoire of Scotland. Als docent is ze verbonden aan LUCA School of Arts in de richting muziektherapie en aan de Stedelijke Academie van Vilvoorde. Door haar fascinatie voor de gezondheid en het welbevinden van muzikanten, kwam ze in 2021 via het onderzoek 'Study on the Health and Wellbeing of Music Creators' terecht in de onderzoeksunit muziektherapie, waar ze sindsdien parttime meewerkt aan nieuwe onderzoeken.
Arina Epure
Arina Epure is een audio- en akoestisch ingenieur die haar bachelordiploma behaalde aan de Solent University en haar masterdiploma aan de ISVR, University of Southampton. Haar promotieonderzoek richt zich op het begrijpen van op muziek gebaseerde interventies om de sociaal-emotionele ontwikkeling te stimuleren bij groepen volwassenen met een autismespectrumstoornis. Ze werkt mee aan het UNMUTED-project van de KU Leuven, waarbij ze onderzoek doet naar het extraheren van relevante muziekkenmerken in de context van groepsmuziektherapie.
Trefwoorden: psychoakoestiek, signaalverwerking, audiotechniek, muziektherapie.
Onderzoekspartners
STADIUS - Center for dynamical systems, signal processing and data analytics, KU Leuven
Centre for Contextual Psychiatry, KU Leuven
Department for Development and Regeneration, KU Leuven
UPC KU Leuven - Universitair Psychiatrisch Centrum
UZ KU Leuven - Kunst voor het Kinderziekenhuis
HIVA - Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving, KU Leuven
IDEWE - Dienst voor preventie en bescherming op het werk
University of Utrecht, computational analysis, the Netherlands
Department of Music, Art and Culture Studies, University of Jyväskylä, Finland
University of Cambridge, Centre for Music and Science , UK
University of Naples Frederico II, Italy
Chulalongkorn University, Thailand
Muziektherapie Consortium van 8 universiteiten (Aalborg, Bergen, Cambridge, Jyväskylä, Leuven, Melbourne, Oslo, en Philadelphia)
Projecten
Publicaties en realisaties
Publicaties en voordrachten in de kijker
Agres, K.R., Foubert, K., & Sridhar, S. (2021). Music therapy during COVID-19: changes to the practice, use of technology, and what to carry forward in the future. Frontiers in Psychology,12(647790). Doi: 10.3389/fpsyg.2021.647790
Xie, X., Houghtaling, J., Foubert, K., & van Waterschoot T. (2021). Computational approach to track downbeats in improvisational music performance. EUSIPCO.
Foubert, K., Gill, S.P., & De Backer, J. (2021). A musical improvisation framework for Shaping Interpersonal Trust. Nordic Journal of Music Therapy.
Foubert, K. (2020). Approaches to improvisation in music therapy: A quest for orientation within a spectrum. Nordic Journal of Music Therapy, 29(2), 190-191.
Foubert, K., Sebreghts, B., Sutton, J., & De Backer, J. (2020). Musical encounters on the borderline. Patterns of mutuality in musical improvisations with Borderline Personality Disorder. The Arts in Psychotherapy, 67.
De Backer, J. & Foubert, K. (2019). Musiktherapie in Belgien. Musik und Gesundheit, 35, 26-27.
Foubert, K., Collins, T., & De Backer, J. (2017). Impaired maintenance of interpersonal synchronization in musical improvisations of patients with borderline personality disorder. Frontiers in Psychology, 8. http://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00537.
De Backer, J., Foubert, K., & Van Camp, J. (2017). Modalitäten von Übergängen in einem musiktherapeutischen Kontext. Musiktherapeutische Umschau, 38(4), 324-333.
Contact
Onderzoekscluster muziektherapie
Onderzoekseenheid Music & Drama, campus Lemmens
Lemmensberg 3, 3000 Leuven, Belgium
#WeArt